Couperen van oren en staart

Het couperen van oren en staart is het inkorten hiervan. In sommige gevallen wordt zelfs de gehele staart of het grootste gedeelte van de oren weg genomen. Dit gebeurt vaak om medische redenen. In het verleden werd dit ook om praktische of cosmetische reden gedaan. Tegenwoordig is het couperen van oren en staart in veel gevallen verboden.

Wegnemen van uitstekende lichaamsdelen

Wat houdt het couperen van oren of het couperen van staart in? Couperen betekent uitstekende lichaamsdelen wegnemen. In dit geval dus de oren of de staart. Niet de poten of vleugels, dat noem je weer amputeren. Er is dus een duidelijk verschil tussen couperen of amputeren.

Geschiedenis couperen

De meest voorkomende reden voor het couperen van de staart ligt in de oorsprong van het jagen. Jachthonden moesten door het dicht struikgewas om de prooi te zoeken of op te halen. De staart van de hond bleef vaak aan dorens of takken hangen. Hierdoor raakte de staart beschadigd. Door de staart te couperen werden dit soort beschadigingen voorkomen.

Veel jachthonden hebben hangende oren, vaak ook nog eens lang. Ook deze oren kunnen tijdens de jacht beschadigen. Daarom werd vaak niet alleen de staart maar ook gelijk de oren gecoupeerd.

De geschiedenis van couperen heeft dus met de jacht te maken (honden). Maar ook met de akkerbouw waarbij boeren vroeger gebruik maakten van trekpaarden. De staart van een trekpaard kon makkelijk onder de leidsels vast komen te zitten. Of misschien wel aan de ploeg. Daarom werd de staart van een trekpaard gecoupeerd.

---

Couperen van staart bij schapen of varkens

Het couperen van de staart bij schapen en varkens komt veel voor. Onder de staart van een schaap is het warm en vochtig. Hierdoor ontstaan sneller ziekten, vaak veroorzaakt door een combinatie van mest en bacteriën. Na het couperen van de staart komen ziekten minder vaak voor.

Het couperen van de staart bij een varken gebeurt om verwondingen te voorkomen. Dit zie je bij vleesvarkens die heel dicht op elkaar staan. Dit soort varkens gaat elkaar bijten. Door de staart te couperen ontstaan er geen ernstige wonden.

Couperen omdat het zo hoort

Zelfs wanneer couperen geen reden heeft wordt het vaak gedaan ‘omdat het zo hoort’. We zijn nu immers gewend geraakt aan trekpaarden zonder staart, vechthonden zonder oren en jachthonden met een stomp staartje. Om die reden werd couperen jarenlang toegepast. Tegenwoordig is dit niet meer toegestaan.

Wet couperen

Het couperen van oren of staart is vaak onnodig. Bovendien hindert dit het dier in zijn normale functies. Zo kan een paard zonder staart geen vliegen wegslaan. Een hond kan niet kwispelen. Stel je voor dat iemand bij jou de oorschelpen er afhaalt, alleen maar omdat dit mooi staat. Daarom is er de wet couperen. In Nederland en België gelden de volgende regels.

Honden couperen

Nederland: Per 1 januari 2001 is het verboden om de oren van een hond te couperen. Per 1 september 2001 is het verboden om de staart van een hond te couperen.

België: Per 1 oktober 2001 is het couperen van oren verboden. Per 1 januari 2006 is het couperen van de staart verboden.

Honden die staartloos worden geboren of die een amputatie moeten ondergaan vanwege medische redenen, moeten worden aangegeven bij de raad van bestuur.

Paarden staart couperen

Nederland: Per 1 september 2001 is het verboden om de staart van een paard te couperen.

België: Sinds 1 oktober 2001 mag de staart van een paard niet meer gecoupeerd worden.

In Frankrijk is er nog geen coupeerverbod. Veel eigenaars/fokkers van trekpaarden laten daarom het veulen couperen in Frankrijk. Hiermee wordt de wet omzeild.

Niet altijd wordt het veulen ook daadwerkelijk naar Frankrijk gebracht. Soms wordt het veulen ‘op papier’ in Frankrijk gecoupeerd maar gebeurt het daadwerkelijke couperen gewoon in Nederland.

Het probleem wat hier speelt is het feit dat paarden die in andere lidstaten gecoupeerd zijn gewoon deel mogen nemen aan tentoonstellingen, keuringen en wedstrijden. Dit zou Europeesrechtelijk en juridisch niet rechtvaardig zijn. Het coupeerverbod is zo nooit helemaal uit te sluiten.

Couperen van de staart bij varkens

Het couperen van de staart bij een varken is wettelijk verboden. Alleen met een verklaring van de dierenarts mag het couperen plaatsvinden. Dit is bedoeld om staartbijten te voorkomen. Binnen vier dagen na de geboorte moet de staart van het biggetje gecoupeerd zijn. Wanneer de big ouder dan 1 week is mag het couperen alleen door een dierenarts uitgevoerd worden onder verdoving.

Schapen couperen (staart)

Vanaf 1 januari 2008 is het in Nederland verboden om de staart van een schaap te couperen.

Gecoupeerde honden in Nederland en België

Ondanks het coupeerverbod het lopen er nog steeds gecoupeerde honden in Nederland en België rond. Dit heeft verschillende oorzaken.

Per 2001 is het verboden om honden te couperen (staart of oren). Het lijkt ondenkbaar maar wanneer je in 2025 een gecoupeerde hond tegenkomt dan zou deze vóór 2001 geboren kunnen zijn. Dit zal niet meer bestaan want zo’n hond moet toch al zeker 25 jaar oud zijn (in 2025 dan).

Een andere reden is een medische oorzaak. Bijvoorbeeld een ernstige verwonding van de staart waardoor de dierenarts deze moet couperen.

Sommige mensen gaan gewoon door met het couperen. Het komt in Nederland en België heel weinig voor maar gebeurt helaas wel. De pups worden dan illegaal verkocht. Overigens is het verboden om een hond te verhandelen waarvan de oren en staart na het verbod toch gecoupeerd zijn.

Daarnaast kan het dier afkomstig zijn uit een land waar couperen niet verboden is. Het is dan ook niet verboden om in het bezit te zijn van deze hond. Wel mag hier niet in gehandeld worden. Fok je met deze hond dan mogen de pups uiteraard niet gecoupeerd worden.

Bijgewerkt: 24 januari 2025