Heeft mijn kat last van stress?

Iedereen heeft wel eens stress, ook jouw kat. Stress is niet helemaal te voorkomen en dat is ook nergens voor nodig. Stress heeft zelfs een functie. Het zet aan tot actie als er een gevaarlijke situatie dreigt. Positieve stress stimuleert je kat om te komen spelen.

Stress hoort dus bij het leven, maar hoe weet je wanneer stress een probleem vormt voor je kat?

Acute en chronische stress

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen acute of kortdurende stress en chronische stress. Kortdurende stress ervaart jouw kat als hij schrikt van een hard geluid of tijdens het bezoek aan de dierenarts. Langdurige stress ontstaat als een huisdier aanhoudend stress ervaart. Denk hierbij aan katten die gedurende lange tijd in het asiel verblijven of een verbouwing die uitloopt.

De acute variant is de noodzakelijke stress. Deze heeft een functie en hoort bij het leven. Chronische stress wil je voorkomen. Hierdoor kunnen allerlei gedrags- en gezondheidsproblemen ontstaan.

Hoeveel stress een kat kan verdragen is afhankelijk van het karakter van jouw kat en wat hij heeft geleerd tijdens de socialisatieperiode. Een kat die meer ‘stressvaardigheden’ van zijn moeder heeft geleerd kan op latere leeftijd vaak beter omgaan met spannende situaties.

Als jouw kat gedragsproblemen vertoont en je weet niet waar dit door komt of wat je ermee moet, schakel dan een kattengedragsdeskundige in voor advies op maat.

Oorzaken van stress

Katten raken gestrest door dingen die zij als bedreigend ervaren. Dit kan een daadwerkelijke bedreiging zijn, zoals de kat van de buren, maar ook de komst van een baby of puppy. Als jij je anders gedraagt dan je normaal gesproken doet, kan dit ook effect hebben op je kat. Streng straffen is een belangrijke stressor, net als ruzies of andere spanningen bij baasjes.

Van nature leven katten in groepen met bloedverwanten. Katten in het wild zullen minder snel een groep vormen met katten die niet bij hun familie horen. Het houden van teveel dieren in een kleine ruimte kan veel stress opleveren.

Daarnaast zijn katten gevoelig voor veranderingen. Verhuizingen, nieuwe huisgenoten of het overlijden van een gezinslid zijn stressvol voor kat en eigenaar. Maar vergeet de kleine veranderingen niet. Het verplaatsen van meubels of een ander soort kattenbakvulling kan voor de allergevoeligste katten ook al een bron van stress zijn.

Pijn is een belangrijke veroorzaker van stress. Helaas laten katten niet snel merken dat ze pijn hebben, waardoor ze er lang mee door kunnen lopen. Subtiele veranderingen in lichaamstaal kunnen wijzen op lichamelijke ongemakken. Neem contact op met je dierenarts als je denkt dat je kat pijn heeft.

---

Lichaamstaal bij stress:

• Vergrote pupillen
• Heksenrug: hoge rug waarbij de haren overeind staan
• Sidderen of trillen
• Hijgen
• Gapen
• Uitschudden
• Vaak of langdurig met opgetrokken schouders zitten.

Afwijkend gedrag:

Veranderingen in gedrag of gezondheid merken we pas als ze zich vaker voordoen. Meestal ervaart je kat dan al wat langer stress.

• Veranderde eetlust: meer of juist minder eten
• Diarree of braken
• Vaker markeren
• Minder actief zijn
• Dwangmatig plukken of likken van de vacht; soms met kale plekken tot gevolg
• Kauwen op poten, snorharen of staart
• Tongelen: aan de bek likken
• Achter de eigen staart aan jagen
• Eten van vreemde voorwerpen (pica)
• Katten die zich buitenshuis bedreigd voelen, kunnen vaker binnen zijn en katten die binnen stress ervaren zullen vaker naar buiten gaan
• Verstoppen
• Het lichaam tegen meubels of eigenaar wrijven.

Dwangmatig of obsessief gedrag ontstaat doordat er rustgevende stoffen in de hersenen bij vrijkomen. Dit voelt fijn voor je kat, dus het gedrag wordt herhaald. Bestraffen heeft een averechts effect. Probeer je kat af te leiden en ga op zoek naar de bron van de stress.

Wat kun je doen om stress te voorkomen

Je kan stress voorkomen door zoveel mogelijk tegemoet te komen aan het natuurlijke gedrag van je kat.

Hoge rustplekken

Je kat kan zich beter afzonderen als hij een hoge plek heeft om te slapen. Dit biedt hem rust en een veilig gevoel. Ook is het uitzicht hier beter. Je kat kan zijn omgeving goed in de gaten houden. Dit geeft zekerheid. Een kussen op de kast bij het raam of een hoge krabpaal werken allebei. De krabpaal kan meteen gebruikt worden om de nagels te scherpen en territorium af te bakenen, zodat je bank wordt ontzien.

Vluchtroutes

Heb je meerdere katten, zorg dan dat ze elkaar kunnen ontlopen. Je kat heeft persoonlijke ruimte nodig.

Individuele voerbakken

Zorg bij meerdere katten dat ieder zijn eigen voerbak heeft. Het ziet er misschien schattig uit als ze gezellig samen zitten te smikkelen, maar er kan ook concurrentie door ontstaan. Met stress als gevolg.

Schone kattenbakken

Katten gaan graag op een schone bak. Dat betekent: drollen scheppen! Het wordt op veel plekken aangeraden om één bak meer te hebben dan het aantal katten in huis. Dus heb je één kat, plaats dan twee bakken. Bij twee katten zet je drie kattenbakken neer. En zo verder.

Dagelijkse activiteit

Neem dagelijks de tijd om samen te spelen. Dit is goed voor jullie band en je kat kan zijn energie kwijt. Samen knuffelen en af en toe borstelen versterkt ook de relatie tussen kat en zijn personeel (jij).

Hoe help je je gestreste kat

Je kan stress niet altijd voorkomen. Is je kat gespannen, bijvoorbeeld na een dierenarts bezoek of verhuizing? De volgende maatregelen kunnen je helpen bij het ondersteunen van je kat.

Stressfactor elimineren

Bepaal wat de bron van de stress is en verwijder die. Dit is de belangrijkste stap. Je kat kan pas beginnen met ontspannen als het gevaar geweken is. Je kan het uitzicht vanuit je raam blokkeren als jouw kat onrustig wordt wanneer het huisdier van de buurman voorbij wandelt.

Voorspelbare eigenaar

Katten zijn gevoelig voor veranderingen. Heb je een slechte dag gehad op het werk en reageer je daarom wat kortaf? Dan pikt je kat dit op. Je kat weet op dat moment niet goed wat hij van je kan verwachten. Een vaste routine zorgt voor rust.

Voorspelbare omgeving

Als je kat al gestrest is, ga dan niet met meubels slepen. Laat je huis zoals het is, zodat je kat precies weet wat hij kan verwachten. Dit is ook niet het moment om dat nieuwe voer uit te proberen. Wacht met dit soort dingen tot je kat weer tot rust is gekomen.

Stressreducerende middelen

Er zijn een aantal vrij verkrijgbare middeltjes te koop bij de dierenspeciaalzaak. Dit varieert van dieetvoer tot supplementen. Er zijn mensen die goede ervaringen hebben met Telizen of Zylkène. Ook Feliway verdampers zijn populair. Het zijn echter geen wondermiddeltjes en de werking is niet wetenschappelijk bewezen.

Dan zijn er nog de kalmerende druppels en halsbanden. In deze producten wordt vaak valeriaan gebruikt, waar niet alle katten vrolijk van worden. Als de geur jouw kat niet bevalt dan kan hij niet ontkomen aan de halsband of de druppels in zijn vacht. Een kussentje met valeriaan is een goed alternatief.

In uiterste gevallen kan een dierenarts wat sterkers voorschrijven. Dit kan helpen om beschadigend gedrag te doorbreken, maar zijn geen oplossingen voor de lange termijn. Gebruik dergelijke medicatie in overleg met een gedragsdeskundige.

Bijgewerkt: 9 oktober 2024