Onderzoek ozontherapie en Alopecia X/ Black Skin Disease

Alopecia X, ook wel bekend onder de naam Black Skin Disease (BSD), kenmerkt zich door een verminderde vachtconditie en kaalheid bij de hond. Het is een symptoom dat veel bij dwergkeeshonden (Pomeranian/ Pomeriaan) voorkomt, hoewel het ook bij verschillende andere rassen is vastgesteld. Dit artikel gaat dieper in op onderzoeken die verricht zijn naar ozontherapie/spabaden die sommige fokkers en trimmers als behandeling voorstellen, en de effecten hiervan op Alopecia X.

Foto: klant Trimsalon Limbo

De oorzaak van Alopecia X

Bij fokkers en trimmers staat Alopecia X beter bekend als Black Skin Disease. Het komt regelmatig bij Pomeranians voor maar wordt ook gezien bij andere keeshonden, chowchows, Siberische huskys en Samojeeds. Opvallend is dat het syndroom voornamelijk bij honden met een wollige vacht voorkomt.

Het is nog niet geheel duidelijk of Alopecia X bij de Pomeriaan een andere aandoening en een andere oorzaak heeft dan bij overige hondenrassen.

De oorzaak van Alopecia X is nog niet gevonden, vandaar de ‘X’ in de benaming. Wel is duidelijk dat bepaalde hormonen een rol spelen. Dit zijn geslachtshormonen en groeihormonen maar ook de bijnieren spelen een rol.

Kaalheid treedt soms ook op als gevolg van een voedselallergie, omgevingsallergie, door bacteriën, schimmels of gisten, parasieten, een tekort aan schildklierhormoon, ziekte van Cushing, hypothyreoïdie, tumoren of cysten etc. in dit geval spreek je niet van Alopecia X. Dat wordt het pas wanneer niet kan worden aangetoond wat het symptoom veroorzaakt, waarbij de verdenking valt op een verstoorde hormonale huishouding.

Pomeranians zijn er in twee verschillende vachttypen. Ten eerste heb je de normale pomeranian met een normale vacht, bestaande uit dekharen en onderwol. Maar je hebt ook de soort met veel wolharen, ook wel de wooly coat genoemd. Dit lijkt nog het meest op de puppyvacht die maar niet tot een volwassen vacht wil transformeren. Bij honden met de wooly coat komt Alopecia X vaker voor. Ook poms in de kleuren wit, crème en sable zijn hier gevoeliger voor.

Diagnose bij Black Skin Disease

Veel eigenaren met een hond waarbij de haren uitvallen en niet meer teruggroeien brengen in eerste instantie een bezoek aan de trimsalon. Hier wordt soms verteld dat de vacht hersteld kan worden middels een bepaalde manier van trimmen, het gebruik van specifieke verzorgingsproducten of een behandeling met spabaden/ozonwater (eventueel aangevuld met ‘Milky’).

Het moet voor hondeneigenaren duidelijk zijn dat optredende kaalheid altijd gediagnosticeerd moet worden door een dierenarts, niet door een vachtverzorger. De oorzaken kunnen namelijk heel divers zijn. Zonder een duidelijke diagnose kan de behandeling met specifieke verzorgingsproducten of ozonwater meer schade aanrichten dan dat het resultaat biedt.

De dierenarts verricht een algemeen uitwendig onderzoek. Vaak worden er monsters of biopten van de kale huid afgenomen, soms ook bloedonderzoek en een urineonderzoek. Dit is bedoeld om bepaalde aandoeningen uit te sluiten.

Behandeling van Alopecia X

Omdat de exacte oorzaak van Alopecia X niet bekend is, maakt dit het lastig om een effectieve behandeling te vinden. Hier wordt nog steeds onderzoek naar gedaan. In de tussentijd bieden met name vachtverzorgers alternatieve behandelingen aan. Te denken valt aan behandeling met specifieke shampoo en verzorgingsproducten en ozontherapie in de vorm van een spabad (ook wel bekend als ozon/milky bad).

Ondanks verschillende onderzoeken zijn er nog geen wetenschappelijke bewijzen dat een ozonbad of spabad voor honden Black Skin Disease geneest. Soms lijkt de vacht wel te verbeteren. Meestal komt dit omdat er dan sprake is van een andere aandoening. Hieronder een onderzoek naar een hond met voedselovergevoeligheid en atopische dermatitis en het effect van een behandeling met ozonwater.

Titel:

Toepassing van ozontherapie als integratieve behandeling bij een oudere hond met canine atopische dermatitis (CAD) en voedselovergevoeligheid (AH): casusrapport

Publicatie:

• Datum: Maart 2023
• DOI: 10.56238/tfisdwv1-170
• Licentie: CC BY-NC 4.0

Auteurs:

• Henrique Galvani de Souza
• Bruna Ribeiro Gomes Costa
• João Victor Ferreira Campos
• Talitha Oliveira de Rezende Acurcio
• Gabriel Rodrigues Silva
• Priscila Mara Rodarte Lima en Pieroni
• Leonardo Borges Acurcio

Samenvatting:

De casus beschrijft een 11-jarige Maltezerhond met atopische dermatitis en voedselovergevoeligheid, die werd behandeld met ozontherapie. Atopische dermatitis is een veel voorkomende inflammatoire huidaandoening bij honden, gekenmerkt door jeuk, een schilferige huid en vatbaarheid voor secundaire infecties. De therapie met geozoneerd water (0,5 tot 1 ppm) voor 20 minuten per sessie bleek effectief in het verminderen van symptomen en het verbeteren van de levenskwaliteit van de hond.

Diagnostiek en Behandeling:

• De hond vertoonde terugkerende huidlaesies, alopecia, erytheem en een onaangename geur.
• PLATINUM SPOT-test werd gebruikt voor de diagnose van allergieën, waarbij diverse allergenen werden geïdentificeerd.
• Traditionele behandelingen met corticosteroïden en antibiotica hadden slechts tijdelijke resultaten.
• Ozontherapie werd toegepast in combinatie met hypoallergene shampoo en een hypoallergeen dieet.
• Er werd een significante verbetering gezien in de klinische symptomen van de hond, met een vermindering van jeuk, huidlaesies en geur.
• De combinatie van ozontherapie en aangepaste dieet zorgde voor een duurzame verbetering van de huidgezondheid en algehele conditie van de hond.

Ozonbaden zijn duur en vooral marketingverhalen

Eigenaren met een hond met kale plekken voelen zich vaak tot wanhoop gedreven. Ze zien de ooit zo mooie vacht van een huisdier veranderen in iets dat soms voor afkeer zorgt. Het is dan ook logisch dat hondeneigenaren op zoek gaan naar een juiste behandeling.

Het idee van een ozonbad is dat ozon effectief is in het doden van bacteriën, virussen en schimmels. Ozon verbetert de waterkwaliteit. Het is echter niet aangetoond dat ozonwater ook een positief effect heeft op de huid en de vacht.

Positieve effecten worden voornamelijk beschreven door aanbieders van deze producten. Echter, zoals eerder ook al aangetoond, helpt een ozonwaterbehandeling wel bij de verlichting van symptomen van (atopische) dermatitis en ook pyodermie (studie). Het is met name effectief tegen stafylokokkensoorten. Helaas is dit geen veroorzaker van Alopecia X en heeft een behandeling met ozonwater in dit geval weinig nut.

Alles bij elkaar genomen zijn behandelingen met ozonwater tegen Alopecia X niet alleen erg duur voor hondeneigenaren, het zijn vooral marketingverhalen die voor vachtverzorgers een extra verdienmodel opleveren.

De veiligheid van ozonwater bij Alopecia X

Zowel 3 als 11 mg/L ozonwater lijkt stafylokokken voldoende te doden en is tot nu toe veilig gebleken. Dit wil zeggen dat er nog geen honden zijn die hier nadelige gevolgen van hebben ondervonden. Het wordt pas onveilig wanneer de concentratie ozon opgevoerd wordt of wanneer er vaker nadelige effecten gezien wordt.

Veel aanbieders van ozonbaden en ozonators zijn onduidelijk in de concentratie ozon in water, waardoor de koper niet weet of het voor honden wel veilig in gebruik is. Het is voor vachtverzorgers dan ook aan te raden om zich goed te verdiepen in de verschillende producten, concentraties en veiligheid hiervan. Helaas wordt hier vaak te weinig onderzoek naar gedaan.

Ook moet rekening worden gehouden met het feit dat een ozonator na ongeveer twee jaar vervangen moet worden. Vanwege kostenbesparing wordt dit vaak pas veel later gedaan.

Ozon is schadelijk bij inademing in hoge concentraties!

De voordelen van een spabad honden

Een spabad met ozonwater helpt honden ontspannen en verlicht vermoeidheid. Het doodt bacteriën, gisten en schimmels en is hiermee soms effectief bij ontstekingen of dermatitis/eczeem. De diepe reiniging maakt vet en vuil van de huid los.

Toch wil dit niet zeggen dat dit effect alleen met een ozonspabad bereikt kan worden. Bij ontstekingen, dermatitis, vermoeidheid en spanning zijn er veel andere en vaak goedkopere behandelmethoden. Het is aan de hondeneigenaar om te bepalen hoe diep deze in de buidel wil tasten.

Samenvatting van het Onderzoek: Ozontherapie door Rectale Insufflatie bij Honden

Onderstaand een onderzoek betreffende ozontherapie door rectale insufflatie. Dit is een medische behandeling waarbij ozon via de anus in het rectum van de hond wordt ingebracht. Deze behandeling mag nooit door een vachtverzorger worden uitgevoerd, alleen door een specialist/dierenarts.

Bron:

Lima de Oliveira, P., Mendonça, M.O., Gonçalves, G.S., Franco, I.G., Jané, D.R., Martins, T.O., Bosculo, M.R.M., Montechiesi, D.F., Zamboni, V.A.G., Floriano, B.P., & Almeida, B.F.M. (2024). Ozontherapie door rectale insufflatie bij honden: veiligheid en oxidatieve stress – een gerandomiseerde cross-overstudie. Veterinary Research Communications. doi: 10.1007/s11259-024-10407-y

• Honden die ozontherapie ondergingen, vertoonden een significante gewichtstoename.
• Toename in het gemiddelde corpusculaire volume en gemiddelde bloedplaatjesvolume, en een afname in het totale cholesterolgehalte.
• Verhoogde totale antioxidantcapaciteit op dag 42 en 49, wat wijst op een verbeterde antioxidantrespons.
• Ozontherapie veroorzaakte aanvankelijk oxidatieve stress, maar dit werd gevolgd door een antioxidantrespons.
• Discrete veranderingen in klinische, hematologische en biochemische parameters, hoewel deze binnen de normale referentiewaarden bleven.
• Zuurstoftherapie veroorzaakte oxidatieve stress zonder een daaropvolgende antioxidantrespons.

Extra uitleg

Ozontherapie door rectale insufflatie is veilig voor gezonde honden, aangezien de veranderingen in klinische, hematologische en biochemische parameters binnen normale referentiewaarden bleven. Hoewel er aanvankelijk oxidatieve stress was, werd dit gevolgd door een antioxidantrespons. In tegenstelling tot ozontherapie, veroorzaakte zuurstoftherapie oxidatieve stress zonder herstel.

Bijgewerkt: 5 augustus 2024