Waarom je hond bijt als je hem borstelt

Sommige honden gedragen zich voorbeeldig tijdens het borstelen. Ze blijven netjes zitten en geven geen enkele kik. Heb jij een hond die gromt of bijt als je hem borstelt? Het kan dat het dier bang is voor de borstel, een medisch probleem heeft of misschien te weinig gewend is. Opnieuw trainen en een goede opvoeding vormen de sleutel tot een brave hond.

Bijten of grommen tijdens het borstelen

Ongeveer 5% van de honden gromt of bijt wanneer ze geborsteld worden. Vaak doet de hond dit richting de eigenaar, soms in de trimsalon.

Je moet weten dat de meeste honden in de trimsalon ander gedrag vertonen dat in de thuissituatie. Zeker wanneer de eigenaar de trimsalon verlaat. Dit komt omdat veel trimmers leiderschap uitstralen en hierdoor invloed op de hond uit kunnen oefenen.

Toch kan het probleem blijven bestaan dat een hond tijdens het borstelen bijt of gromt. Wanneer dit thuis gebeurt is dit heel vervelend want hierdoor kun je angstig worden. Door de angst die je voelt ga je steeds minder vaak borstelen of stop je hiermee zodra de hond gromt. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht: de hond gromt steeds vaker en jij trekt steeds vaker terug.

Oorzaken van dit gedrag

Waarom bijt mijn hond als ik hem borstel? Dit is een vraag die ik vaker van hondeneigenaren krijg. Grommen of bijten heeft verschillende oorzaken:

• Slechte socialisatie tijdens de eerste 14 weken van de pup
• Nare ervaring aan het borstelen overgehouden, bijvoorbeeld veel pijn of stevig vastgehouden worden
• Te laat begonnen met het wennen aan de borstel (vaak pas na de leeftijd van 13 weken)
• Geen duidelijke rangorde in het gezin (voor de hond is niet duidelijk wie de leider is)
• Een gevoelige huid of huidproblemen
• Onderliggende medische problemen
• Gebruik van verkeerde materialen zoals de Furminator die voor veel vachten ongeschikt is, of de Activet die bij te jonge honden of ongeschikte vachten gebruikt wordt

Een hond wordt nooit agressief geboren maar agressief gemaakt

Uitgezonderd pijn en medische oorzaken zal een hond nooit zomaar bijten. Je moet weten dat een hond nooit agressief wordt geboren. Wel wordt hij, vaak onbewust, agressief gemaakt. Bijvoorbeeld doordat de pup tot de leeftijd van 14 weken niet aan verschillende situaties gewend is geraakt. Hij is teveel afgezonderd waardoor het jonge dier angstig op nieuwe situaties reageert.

Het kan ook dat een puppy overprikkeld wordt. De eigenaren nemen hem overal mee naar toe waardoor het dier onvoldoende rust krijgt. Ook dit kan in gedragsproblemen resulteren.

Dan heb je nog de puppy’s of honden met traumatische ervaringen. Misschien heeft iemand ooit de vacht veel te ruw behandeld, of deed het verwijderen van klitten ontzettend veel pijn. Daarnaast zijn er honden die geplukt worden terwijl ze helemaal geen plukvacht hebben of niet plukrijp zijn.

Soms worden honden in een trimsalon letterlijk aan de tafel vastgebonden. Er gaat een band (of meerdere banden) over de rug waardoor ze gedwongen worden om op tafel te liggen. Dit beperkt een hond in zijn bewegingsvrijheid en creëert een traumatische ervaring. Als een hond al voor de veiligheid op de trimtafel gefixeerd moet worden dan gebeurt dit altijd van bovenaf waarbij de hond wel nog omhoog kan komen. Een hond mag nooit gedwongen worden om langdurig te liggen, omdat tegen de grond of tafel drukken een gevoel van nederigheid en angst creëert.

Er zijn dus verschillende redenen waarom een hond lichtelijk agressief op het borstelen reageert. Soms is de oorzaak makkelijk te vinden, in andere gevallen moet je hiernaar raden. Vaak is het goed om je hond eerst lichamelijk te laten onderzoeken, zo kun je medische aandoeningen uitsluiten.

Honden zijn niet kleinzerig

Het is wonderlijk om te zien dat veel honden totaal niet reageren wanneer klitten uit hun vacht worden gehaald. Waarom reageren sommige honden op de kleinste aanraking van borstel of kam? Naast bovenstaande oorzaken heeft dit ook met gewenning te maken.

Wanneer je een pup voor het eerst borstelt of kamt zal hij piepen, zelfs wanneer het borstelen helemaal geen pijn doet. Dat is een natuurlijke reactie van de pup op de aanraking die hij voelt. Wanneer je als eigenaar hierop reageert en de pup geruststelt of met het borstelen stopt, leert puppy dat het piepen een effect heeft.

Op die manier worden honden kleinzerig gemaakt. Vooral bij kleine rassen gebeurt dit sneller, omdat we geneigd zijn om een klein hondje in bescherming te nemen.

Maar hoeveel kan een hond eigenlijk hebben? Het borstelen of kammen moet voor elke hond haalbaar zijn. Klitten verwijderen is een ander verhaal. Wanneer je het plukje haar met de klit zo dicht mogelijk bij de huid vasthoudt terwijl je de klit verwijdert, voelt de hond hier weinig of niks van. Wanneer de hond dit gewend is zal hij ook tijdens het verwijderen van klitten niet grommen of bijten. Grote klitten knip je doormidden of eruit.

Omgaan met traumatische ervaringen

Het echte probleem zit hem in de hond die een traumatische ervaring aan het borstelen of het trimmen heeft overgehouden. Ik zag eens een trimster die een Maltezer leeuwtje met de hand plukte waarbij het arme dier het uitgilde van de pijn. Logisch want een Maltezer heeft helemaal geen plukvacht! Je kunt je voorstellen dat deze Maltezer helemaal getraumatiseerd raakte.

Het is moeilijk om het vertrouwen van dit soort honden terug te winnen. Toch is dit niet onmogelijk, met veel geduld en liefde kunnen ook deze honden leren dat het borstelen helemaal niet eng is. Hierbij is belonen van goed gedrag op exact het juiste moment van het grootste belang.

Op het juiste moment belonen is secondewerk. De grootste fout die je kunt maken is de hond elke paar seconden een snoepje geven. Hierdoor ben je in principe elk gedrag aan het belonen, of de hond nu stilstaat, piept of gromt.

Het beste is de hond enkele seconden te borstelen en bij goed gedrag een pauze in te lassen. Maar wanneer de hond gromt of zich misdraagt ga je met borstelen door, waarbij je het dier zeker geen pijn doet. Pas wanneer de hond 3 tot 5 seconden braaf is kun je een pauze inlassen of met een snoepje belonen.

Stop nooit met borstelen wanneer de hond gromt op bijt! Hierdoor geef je hem het signaal dat het borstelen inderdaad een reden is om te grommen.

Omgaan met medische problemen

Het wordt een ander verhaal wanneer de hond een medisch probleem heeft en als gevolg hiervan niet graag geborsteld wordt. De aanraking van de borstel of kam zal in dit geval te gevoelig of pijnlijk zijn. Probeer het dan eens met een hele zachte borstel. Bijvoorbeeld een konijnen- of kattenborstel met zachte haren (zwijnenhaar), of een mensenborstel met pennen en op het uiteinde van de pennen een (rubber) bolletje. Dit is ontzettend vriendelijk voor de huid, hoewel je er misschien niet zoveel klitten mee wegkrijgt.

Wees er waakzaam voor dat je een hond met medische problemen niet als een kasplantje behandelt. Borstel naar eer en geweten zonder de hond pijn te doen. Stoppen bij duidelijke pijn is aan te raden maar beloon het piepen of grommen niet met snoepjes of sussende woorden.

Geef in de trimsalon altijd aan dat jouw hond een medisch probleem heeft. Hier wordt zeker rekening mee gehouden!

Een duidelijk leiderschap

Ondanks dat honden al meer dan 15.000 jaar door mensen worden gehouden, blijven ze een natuurlijke behoefte naar leiderschap hebben. Elke hond leeft graag in een roedel. Meestal bestaat een roedel uit meerdere honden waarbij duidelijk is wie de leider en wie de zogenaamde ‘onderdanen’ zijn.

In gezinnen met één of meerdere honden moet de mens het leiderschap op zich nemen. Dit is voor elke hond belangrijk. Een leider bepaalt namelijk wat gevaarlijke situaties zijn, wanneer er gegeten wordt en wie op welke plek slaapt. Een hond heeft net als een kind deze duidelijkheid nodig.

Wanneer er geen leider aanwezig is, of de mens vindt een hond gelijkwaardig aan zichzelf, gaat de hond naar leiderschap op zoek. Meestal betekent dit dat de hond hoger in de rangorder probeert te komen. Dit uit zich in grommen en bijten in verschillende situaties. Uiteindelijk loopt dit zo uit de hand dat de hond gedragsproblemen vertoont.

Alleen al om die reden mag grommen of bijten tijdens het borstelen nooit getolereerd worden. Het is soms het begin van grotere problemen.

Niet borstelen maar aaien

Wanneer het moeilijk blijft om de hond te borstelen dan kun je aan een verzorgingshandschoen denken. Dit lijkt op een normale handschoen maar dan met nopjes of pinnen waarmee je de vacht verzorgt. Zo lijkt het alsof de hond geaaid wordt, niet geborsteld.

Begeleiding in de trimsalon

Bij Trimsalon Limbo komen soms honden die bang zijn voor het borstelen of zelfs bijten of grommen. De eigenaren krijgen hier begeleiding bij. Deze begeleiding bestaat uit het wekelijks of tweewekelijks langskomen met de hond waarbij deze langzaam aan de vachtverzorging went. Ook gesprekken over de thuissituatie, de band tussen mens en hond en tips omtrent de vachtverzorging horen hierbij.

Het is belangrijk om thuis goed te blijven oefenen. Agressie wordt in de trimsalon niet getolereerd! Wanneer agressie de overhand neemt kan jouw hond niet meer in de trimsalon terecht en word je naar een hondengedragstherapeut doorverwezen. Je gaat dan weer terug naar de basis om een oplossing voor probleemgedrag te vinden.

Bijgewerkt: 18 juli 2024